عصاره گیری، فرمولاسیون و اثربخشی گیاه زعفران (crocus sativus l.) به عنوان یک داروی ضدافسردگی در مقایسه با ایمی پرامین

در طب سنتی ایران از زعفران به عنوان یک عامل بالابرنده خلق و نشاط آور یاد می شود. با توجه به بررسی کتابخانه ای صورت گرفته از سال 2003 – 1966 به جز 2 مطالعه که به بررسی اثرات زعفران بر روی حافظه و به خصوص اثر آن در هیپوکامپ پرداخته است، مطالعه دیگری که اثرات آن را روی cns و به ویژه افسردگی بررسی کرده باشد، موجود نمی باشد. با عنایت به مصرف کاملاً رایج زعفران یا چای زعفران در درمان افسردگی های خفیف در طب سنتی ایران و عدم بررسی علمی این خاصیت زعفران، در یک کارآزمایی بالینی دوسویه بی خبر با کنترل داروی ضد افسردگی کلاسیک (ایمی پرامین)، این اثر زعفران با ایمی پرامین مقایسه گردید. عصاره گیری با استفاده از اتانل 80 درجه و با روش پرکولاسیون صورت پذیرفت، عصاره به دست آمده توسط دستگاه تقطیر در خلا تغلیظ شد و پس از انجام عمل گرانولاسیون به صورت کپسول های حاوی 10 میلی گرم عصاره زعفران در آمد. بررسی به صورت کارآزمایی بالینی دو سویه بی خبر انجام شد و دو داروی ایمی پرامین و کپسول زعفران با دوزهای به ترتیب 100 و 30 میلی گرم در روز در کپسول های مشابهی قرار گرفت. در طول مطالعه درمانگر و بیمار از نوع دارو اطلاعی نداشتند. 30 بیمار در هفته های صفر، یک، دو، سه، چهار و شش از نظر مقیاس هامیلتون برای افسردگی و چک لیست عوارض جانبی بررسی شدند. مقایسه یافته های این مطالعه نشان داد که ایمی پرامین و زعفران دارای اثر یکسانی بر روی بیماران افسرده سرپایی با شدت خفیف تا متوسط می باشند. از نظر عوارض جانبی به جز عوارض آنتی کولینرژیک ایمی پرامین، اختلاف معنی داری مشاهده نگردید. با توجه به این مطالعه بالینی و مطالعه preclinical انجام شده می توان عنوان نمود که زعفران با دوز mg/day 30 اثرات ضد افسردگی قابل توجهی در بیماران افسرده سرپایی با شدت خفیف تا متوسط دارد.